Active Urban Design Guideline Silom District
คู่มือการออกแบบย่านสีลม ต้นแบบเมืองกระฉับกระเฉง
“เมืองกระฉับกระเฉง หรือ Active City จะส่งเสริมให้พลเมืองมีชีวิตที่สดชื่นกระตือรือร้นที่จะใช้ชีวิต”
ไม่ว่าจะเป็นการทำงานหรือการดำเนินชีวิตส่วนตัว อันจะนำมาซึ่งการมีสุขภาพดี สร้างชุมชนที่เป็นมิตรระหว่างบุคคลและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมไปพร้อมๆ กัน ซึ่งแนวคิด Active City นี้กำลังได้รับความนิยมไปทั่วโลก
สีลมเป็นหนึ่งในย่านศูนย์รวมกิจการด้านพาณิชยกรรม การค้า และบริการระดับประเทศ
มีกิจกรรมต่าง ๆ กระจุกตัวกัน มีผู้คนเข้ามาในพื้นที่อย่างหนาแน่น นำมาซึ่งปัญหาทางสุขภาวะหลายประการ เช่น ภาวะเนือยนิ่งจากการนั่งทำงานในสำนักงาน การสัญจรไม่สะดวกเนื่องมาจากมีกิจกรรมหนาแน่นสูง แนวทาง Active City จึงถูกนำมาใช้เพื่อแก้ปัญหา ทั้งการสร้างความกระฉับกระเฉงเพื่อลดภาวะเนือยนิ่งจากการทำงานในสำนักงาน และการสร้างพื้นที่ที่เอื้ออำนวยต่อการเชื่อมโยงระหว่างกิจกรรมต่าง ๆ ด้วยการเดินเท้า โดยมีเป้าหมายที่จะสร้างย่านสีลมให้เป็นพื้นที่ที่เสริมสร้างสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี รวมถึงการสร้างความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและสังคม โดยผ่านหลักการออกแบบภาพรวม ไปจนถึงองค์ประกอบเล็ก ๆ ที่หลายคนอาจมองข้ามไป เพื่อให้เป็นแรงบันดาลใจและต้นแบบในการพัฒนาพื้นที่สุขภาวะอื่น ๆ ต่อไป
การทำให้ย่านพาณิชยากรรม ใจกลางเมือง Stay Active
มาตรฐานในการสร้างสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมให้คนในเมือง Active ได้ จำต้องคำนึงถึงการ วางแผนและออกแบบใน 3 ระดับคือ
แนวทางการออกแบบระดับเมืองและย่าน
เมืองกระชับและเชื่อมต่อ
การจะทำให้เมืองกระฉับกระเฉงได้ เมืองต้องมีความกระชับและเชื่อมต่อกันได้โดยง่าย เพื่อ ให้ทุกคนเดินทางไปยังเป้าหมายปลายทางได้สะดวก เช่น ซอยต้องทะลุถึงกันไม่เป็น Superblock โครงถนนอ่านง่ายไม่ซับซ้อน สามารถเข้าถึงถนนหลักได้โดยการเลี้ยวไม่เกิน 3 ครั้ง สามารถเดินไปขึ้นขนส่งมวลชนทุกประเภทได้ใน 10 นาที หรืออยู่ในระยะ 500 เมตร โดยขนส่งแต่ละประเภทควรวางระบบให้เหมาะสมกับประเภทยานพาหนะ ในขณะเดียวกันก็เชื่อมโยงกับระบบขนส่งอื่น ๆ ด้วย เช่น แท็กซี่มีลักษณะเคลื่อนที่ไปยังจุดหมายเดียว รถเมล์ให้มีเส้นทางเดินรถที่ชัดเจน จอดรับ-ส่งหลายจุดหมาย รถตู้เน้นเส้นทางที่ออกนอกเมืองหรือวิ่งรอบเมือง ทั้งหมดควรมีเส้นทางที่ไม่ซ้อนทับกัน เพื่อให้ระบบขนส่งได้ใช้งานอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด อำนวยความสะดวกได้ทั่วถึงทุกพื้นที่และไม่เป็นการลงทุนซ้ำซ้อน
เข้าถึงสิ่งอำนวยความสะดวกได้ง่าย
มีสาธารณูปการและสิ่งอำนวยความสะดวกในชีวิตประจำวันครบครันในย่าน เพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่คนในย่าน เกิดกิจกรรมทางสังคมและเศรษฐกิจหมุนเวียนภายในย่าน เกิดเป็นย่านพาณิชย์ที่คึกคักและน่าอยู่ เช่น สามารถปั่นจักรยานจากบ้านไปที่ทำงานได้ใน 10 นาที มีร้านอาหารให้บริการ ระหว่างวันสามารถเดินลงมาพักผ่อนที่สวนขนาดย่อม แวะร้านค้าซื้อของก่อนเข้าบ้านได้สะดวก ในวันหยุดสามารถนั่งรถเมล์ไปพักผ่อนที่สวนสาธารณะใกล้ ๆ ได้ เป็นต้น ทั่วถึงทุกพื้นที่และไม่เป็นการลงทุนซ้ำซ้อน
มีกิจกรรมทางเศรษฐกิจและทางสังคมหลากหลาย
ย่านพาณิชยกรรมต้องมาควบคู่กับกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมเสมอ โดยเฉพาะย่านพาณิชยกรรมใจกลางเมืองที่กระฉับกระเฉงด้วยแล้ว ยิ่งต้องเป็นศูนย์รวมของทุกกิจกรรมที่ดึงดูด ทั้งคนในย่านและนอกย่านให้เข้ามาใช้งาน เช่น มีกิจกรรมพาณิชยกรรมที่หนาแน่น หลากหลาย ทั้งรายใหญ่และรายย่อย และต่อเนื่องตลอดแนวถนน เพื่อกระตุ้นการจับจ่ายส่งเสริมธุรกิจภายในย่าน รวมถึงมีพื้นที่สาธารณะ เช่น สวนขนาดเล็ก ลานอเนกประสงค์หน้าห้าง เพื่อส่งเสริม ให้ย่านมีชีวิตชีวาน่าอยู่ ทุกคนว่าไม่จะเป็นคนทำงาน เด็ก ผู้สูงอายุสามารถเลือกทำกิจกรรมได้อย่างหลากหลาย
Active city เริ่มต้นง่าย ๆ ที่ถนน
เวลาพูดถึงผังเมือง คนทั่วไปมักจะเอ่ยถึงทางเท้าว่าเป็นสิ่งที่ควรแก้ไขเป็นอันดับ แรก เรียกได้ว่าถูกต้องตรงประเด็น ในการออกแบบเมือง Active นั้น การพัฒนาใน ระดับถนน (Street level) เป็นปัจจัยสำคัญอันดับต้น ๆ เพราะเป็นพื้นที่ใกล้ตัวที่สุด ในการกระตุ้นให้เรามีความรู้สึกอยากเคลื่อนไหว ถ้าเรามีถนนที่สะดวกสบาย ปลอดภัย บรรยากาศดี ย่อมสนับสนุนให้เกิดกิจกรรมและวิถีชีวิตที่กระฉับกระเฉงขึ้นแน่นอน
วิสัยทัศน์
สีลมเป็นหนึ่งในถนนที่เกิดขึ้นแห่งแรก ๆ ของประเทศ เป็นจุดเริ่มต้นของความเป็นย่านศูนย์กลางธุรกิจใจกลางเมือง ที่มีการพัฒนาต่อเนื่องจากย่านพักอาศัยชั้นดีของผู้คนหลายเชื้อชาติ สู่ย่านศูนย์กลางพาณิชยกรรมหนาแน่นสูงที่มีความหลากหลายมากที่สุดแห่งหนึ่งในกรุงเทพ เนื่องจากสีลมมีหลายยุคในตัวเอง แต่ยังขาดการวางแผนตรงกลาง และการสร้างภาพลักษณ์ที่น่าจดจำ ทั้ง ๆ ที่เป็นพื้นที่ที่มีศักยภาพสูงมาก เป็นเหตุให้เกิดวิสัยทัศน์ “สีลม ศูนย์กลางทางธุรกิจการค้า ย่าน แห่งสีสัน ผสานความหลากหลายทาง สังคมและเศรษฐกิจ สร้างประสบการณ์ แก่ผู้คนทุกช่วงเวลา”
ผังแม่บท
การจะทำให้สีลมเป็นย่านที่แอคทีฟ และเป็นไปตามวิสัยทัศน์ได้เริ่มง่าย ๆ ที่ การให้ความสำคัญกับทางเท้ามาเป็นลำดับแรก หรือ pedestrian first ต้องใช้เครื่องมือกา ออกแบบทั้ง 3 เรื่องควบคู่กัน ได้แก่ 1) เดินสะดวก 2) เชื่อมต่อสบาย และ 3) หลากหลายประสบการณ์
จะดีแค่ไหนถ้าเมืองกระฉับกระเฉง หรือ Active City เราทุกคนสามารถช่วยทำให้เกิดขึ้นจริงได้
สำหรับผู้ที่สนใจอยากเริ่มพัฒนาพื้นที่สาธารณะใกล้บ้านด้วยตัวคุณเอง สามารถดาวน์โหลด “คู่มือการออกแบบย่านสีลม ต้นแบบเมืองกระฉับกระเฉง” ได้จาก link ข้างล่าง
สนับสนุนโดย
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
