“สุขภาพดี มีได้ใกล้บ้าน”
ลานสุขภาพใกล้บ้าน โครงการพัฒนาที่ว่างในละแวกบ้านให้เป็นพื้นที่สาธารณะสำหรับคนทุกวัย ที่อยากชวนให้ทุกคนออกมาดูแลสุขภาพกาย สุขภาพใจ และเพิ่มกิจกรรมทางกายในชีวิตประจำวัน
CATEGORY
Urban Design, Physical Activity, Healthy Community
LOCATION
Manorom, Chainat, Thailand
YEAR
2022
“คุ้งสำเภา” เป็นอดีตเมืองท่าขนาดเล็ก มีการค้าขายทางเรือที่คึกคัก มีโรงพยาบาลหมอฝรั่งเก่าแก่ แต่ค่อย ๆ ซบเซาลงเนื่องจากคนเริ่มย้ายเข้าไปทำงานในเมืองใหญ่ ปัจจุบันเป็นชุมชนที่มีความหนาแน่นของประชากรน้อยและยังคงมีวิถีชีวิตที่ผูกพันกับเกษตรกรรมเป็นหลัก แม้งานเกษตรกรรมและค้าขายอาจจะต้องออกแรงมาก แต่ในความเป็นจริงคนในชุมชนชนบทก็ยังมีกิจกรรมทางกายน้อยกว่าที่ควร
ชุมชนในจังหวัดชัยนาทตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา มีพื้นที่ริมน้ำหลายแห่งที่เป็นของเทศบาล วัด และโรงเรียนที่เปิดให้ทุกคนมาใช้ได้ นำมาสู่การสร้างพื้นที่ต้นแบบอย่าง “ลาน มี สุข” ซึ่งเป็นการทำพื้นที่สาธารณะต้นแบบด้วยแนวคิด “สถานที่ที่ทุกคนมาแบ่งปันความสุขให้กัน” โดยไม่จำเป็นต้องเป็นพื้นที่ขนาดใหญ่ สิ่งสำคัญคือเป็นพื้นที่ใกล้บ้าน ให้ทุกคนออกมาใช้บริการได้ง่าย เช่น มีพื้นที่ให้เด็กวิ่งเล่นและให้ผู้สูงอายุออกมาเดินเล่นหน้าบ้าน ในละแวกบ้านมีศูนย์กลางชุมชนให้คนทั่วไปได้มาออกกำลังกาย พักผ่อนหย่อนใจได้ทุกวัน และมีลานกีฬาที่เดินทางจากบ้านไม่เกิน 5 นาทีถึง
จากพื้นที่ดาดแข็งไร้ชีวิตชีวา สู่พื้นที่สร้างสรรค์กิจกรรมหลากหลาย
แนวคิดพื้นที่สาธารณะใกล้บ้าน เป็นการพัฒนาพื้นที่หลาย ๆ จุดในชุมชน เพื่อให้คนออกมาใช้งานได้ง่ายและใช้ได้ทุกวัน โดยพื้นที่ต้นแบบมี 2 บริเวณ ได้แก่ ลานเขื่อนเรียงหินหน้าศาลเจ้าพ่อกวนอู และลานหน้าเทศบาลตำบลคุ้งสำเภา ซึ่งก่อนการจัดทำพื้นที่ ลานเขื่อนเรียงหินหน้าศาลเจ้าพ่อกวนอู เป็นลานดาดแข็งโล่ง ๆ ที่มีเรือสำเภาทองเป็นแลนด์มาร์ค มีเก้าอี้นั่งและเครื่องออกกำลังกายวางอยู่ แต่กลับมีคนมาใช้พื้นที่เพียงวันละไม่ถึงสิบคน และลานหน้าเทศบาลตำบลคุ้งสำเภา เป็นสนามเด็กเล่นที่มีเด็ก ๆ มาใช้งานหลังเลิกเรียนเป็นประจำ แต่ยังเหลือพื้นที่ที่ไม่ถูกใช้งานอยู่กว่าครึ่งหนึ่ง พื้นที่ต้นแบบจึงมีแนวคิดที่จะพัฒนาให้เป็นพื้นที่สาธารณะสำหรับทุกคน ด้วยบริบทพื้นที่ตั้งอยู่บริเวณศูนย์กลางชุมชน และมีขนาดพื้นที่อยู่ในระยะรองรับการเข้าถึงครอบคลุมทั้งเขตเทศบาล
การจัดทำพื้นที่ต้นแบบเพื่อส่งเสริมให้เป็นลานสุขภาวะสำหรับชุมชนเพื่อคนทุกกลุ่มวัย ประกอบไปด้วย พื้นที่เล่นอย่างสร้างสรรค์ของเด็ก ๆ พื้นที่เดิน วิ่ง ออกกำลังกาย พื้นที่เล่นกีฬาหลากหลายประเภท พื้นที่พักผ่อนหย่อนใจสำหรับครอบครัวและกลุ่มเพื่อน และยังเป็นศูนย์กลางกิจกรรมของชุมชน ที่ชวนให้ทุกคนออกจากบ้าน และหันมาดูแลสุขภาพร่างกาย ให้แข็งแรงและสร้างสุขภาพจิตดีในทุกวัน
กิจกรรมทาสี ชวนให้คนในพื้นที่รู้สึกเป็นเจ้าของ
นอกจากการปรับปรุงพื้นที่สาธารณะจากที่เป็นลานโล่ง ๆ ให้มีกิจกรรมที่หลากหลายน่าใช้งานมากขึ้นแล้วนั้น การจัดกิจกรรมให้ชุมชนได้มีส่วนร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการดึงดูดให้คนในชุมชนสนใจและอยากเข้ามาทำกิจกรรมต่าง ๆ ในพื้นที่ โดยกิจกรรมทาสีลานมีสุข ณ คุ้งสำเภา มีการจัดกิจกรรม 3 รูปแบบ ทั้งกิจกรรมวาดรูประบายสีบนกระดาษ กิจกรรมวาดรูประบายสีบนพื้นลานมีสุข และกิจกรรมเชิญชวนออกกำลังกาย ซึ่งคนในชุมชนและศิลปินมาร่วมทาสีพื้น และเด็ก ๆ ได้ออกมาวาดรูประบายสีกัน ทำให้ทุกคนรู้สึกเป็นเจ้าของและอยากจะกลับมาพื้นที่นี้อีก เพื่อมาดูผลงานของตนเองที่เคยวาดสีสันลงบนพื้นลาน และรู้สึกอยากจะดูแลพื้นที่ต่อไปเรื่อย ๆ อีกทั้งเป็นกิจกรรมที่พาผู้คนจากหลาย ๆ แห่งมาทำกิจกรรมร่วมกัน เกิดการแลกเปลี่ยนซึ่งกันและกัน สร้างคอนเนคชั่นใหม่ ๆ ที่พร้อมจะต่อยอดการพัฒนาในอนาคตได้ โดยกิจกรรมในครั้งนี้เป็นตัวอย่างการจัดกิจกรรมในชุมชนที่แสดงให้เห็นว่า นอกจากการมาเล่นกีฬา ออกกำลังกายแล้ว ลานมีสุขยังเปิดกว้างสำหรับทุกคน ถ้าใครอยากมาจัดอีเว้นท์หรือกิจกรรมอะไรก็สามารถมาใช้พื้นที่ตรงนี้ได้เลย
จริง ๆ แล้ว กิจกรรมทาสีเป็นกิจกรรมทางกายรูปแบบหนึ่ง แม้เราจะชอบหรือไม่ชอบการออกกำลังกายแบบปกติ แต่เราสามารถชวนเพื่อนมาทำกิจกรรมทาสีหรือกิจกรรมรูปแบบอื่นร่วมกันเพื่อเพิ่มกิจกรรมทางกายได้ โดยที่เรายังรู้สึกสนุกไปพร้อม ๆ กัน
พื้นที่ชื่นตา ชุมชนชื่นใจ
สนับสนุนโดย